بررسی بیوسیستماتیکی جنس apodemus در نیمه شمالی ایران با استفاده از روش ریخت سنجی هندسی و بر اساس مطالعات مولکولی انجام شده

مطالعه بیوسیستماتیک جنس موش های جنگلی (genus apodemus) بر اساس صفات مرفولوژیک، مرفومتریک و ریخت سنجی هندسی اولین و دومین دندان آسیای آرواره بالا و اولین دندان آسیای آرواره پایین با مجموع 126 نمونه انجام گرفت. نمونه های مورد مطالعه در این تحقیق به پنج جمعیت تهران، نور، گرگان، خراسان و آذربایجان شرقی تعلق دارند که بر اساس تحلیل چند متغیره مشخص شد که در مقایسه با مطالعات مورفولوژی و مورفومتریک، بررسی تغییرات شکل اولین و دومین دندان آسیای آرواره بالا در تفکیک گونه . a. uralensis، a. hyrcanicus و a. witherbyi نقش بسیار موثرتری دارد و تایید کننده مطالعات مولکولی انجام شده در تحقیقات قبلی است، بر همین اساس در این تحقیق 92 نمونه موزه ای و دو نمونه سنگواره ای شناسایی شدند و مشخص گردید که جمعیت های خراسان، تهران و آذربایجان شرقی به a. witherbyi و جمعیت نور به a. hyrcanicus تعلق دارد. در بین گونه های مورد نظر، موش کشتزار دشتی (apodemus witherbyi) steppe field mouse در فلات ایران دارای پراکنش وسیعی است و در امتداد رشته کوه های زاگرس در غرب، رشته کوه البرز در شمال و رشته کوه کپه داغ و بینالود در شمال شرق گسترش دارد. گرچه وضعیت آرایه شناختی آن در سطح گونه بر اساس مطالعات ملکولی بررسی و تایید شده است لیکن تغییرات درون گونه ای و وضعیت زیر گونه های آن تاکنون در ایران مورد مطالعه قرار نگرفته است. نتایج این بررسی نشان می دهد که موش کشتزار دشتی شمال غرب ایران از لحاظ مورفومتریک به طور مشخص از جمعیت های نواحی جنوی البرز و شمال شرق ایران قابل تفکیک است. لذا بر اساس نتایج حاصل از این تحلیل و بازبینی آرایه شناختی زیر گونه های موش کشتزار دشتی، جمعیت شمال غرب ایران تحت عنوان a. witherbyi fulvipectus و جمعیت های دامنه جنوبی رشته کوه البرز و شمال شرق ایران a. witherbyi arianus تشخیص داده شدند.